Ты пэрти’’ сянакова’ яля | «Красный Север»
0°C

обновлено: 09:30, 30 марта 2023

Няръяна Ӈэрм

Ты пэрти’’ сянакова’ яля

Тюку’’ ныланава’’ яляха’’на Саляӈгардахана сянакова’ ялэ’’ мэ’’ӈаваць. Сидя яля’ ямбан’ мядондава’’ ӈули’’ ӈокась. Полябта яха’ мюй ӈарханда ненэцяӈгана панась. Си’’ив я’ тер’’, марка’’на илена’’ мал’’ тоць. Сидна’’ тарабтамбдадрев’ нумда ёльце савась: хаерць, ядембись. Ӈопой’’, няби яляхана тецьдарка ёмзя хадӈэ хаясь. Тарця ӈэбта ӈод’’ ненэця’’ тэри маямбиць. Тикы сянаковаха’’на хуркари сава ням’ торомда пирыць.

Время для чтения ~ 5 минут


Я’’авлада’’ мэбете’’э’’

Ямальской район’ тер’’ ёльце я’’авлавы’’. Сидяӈг: А.Яптик’ тадтавы.
Ямальской район’ тер’’ ёльце я’’авлавы’’. Сидяӈг: А.Яптик’ тадтавы.

Пирдырта’’ сянакова ёдо’ вадмбой’ ӈаць, ӈоб’’ хэвхана ниць мы’’. Ӈопоян’ ядаӈгун, нябир малевы’’ ӈэӈгу’’. Ӈадьбята хусувэй ӈамгэм’ манэ’’ма’ сер’ нись ӈа’’. Тарем’ ӈод’’ мале ханяӈэхэ’’ тэворӈадамзь: ярколаван’, хулейман’, этнобиатлонан’, таро’’ман’. Сёбар’’ нидо’ нертемба варемдо’ мэ’’ӈаць. Пыдо’ мал’’ няхатато’ ва’’лёйрка ӈэван’ харвана то’’олхаць. Няндо’ сырта нидо ӈока тёрм’ хаець. Нябид тамна ханяцей’ сахаворӈаць.

Тадхав’ пудана яляхана мэбете’’э’’ нюв намдава’’. Сямянхат мерета ӈэдалёда Владимир Хатанзеев ӈэвы. Нехэт — Ольга Канева мере’’мы’’. Тарота’’ поӈгана нюртей ян’ Яков Яптик ха’’амвы’’. Ярколанахат Сергей Лаптандер’ тынзя’ мин’’мы. Андрей Климов няхатата ӈаха’’ санавы’’. Этнобиатлонм’ пирдалевы — Евгений Хороля. Нензел’’мана хано санарпавы — Игнат Хороля. Ныхыдармахана саць ва’’мы — Лев Езынги.

Иландо’ саирм’ манэ’’лабтавы’’

Сянакова’ ялям’ тодо’’ яхат товы’’ ты пэртя’’ нэмбидонзь, ханото’ хамадяро манэ’’лабтамбиць. Ненадо вадам’ хэтуванзь товы’’: округна’’ ерв — Дмитрий Артюхов, Законодательной Собраниям’ ня’’амбада — Сергей Ямкин, Саляӈгард’ ӈэвахана мэна — Алексей Титовский, ӈахат Ямална’’ ервӈэ таравы — Юрий Неёлов.

Хуркари паской хано харад’ терха’’ ӈадимдець. Сидяӈг: А.Яптик’ тадтавы
Хуркари паской хано харад’ терха’’ ӈадимдець. Сидяӈг: А.Яптик’ тадтавы

Тикы’ пуд хано вадна’’ тоць: паской не’ хан’’, ямдётана’’ хасава’ хан’’. Сиддо’ нядабадаӈэ техникумхана тохолкода’’ ӈацекы’’ тараць. Яӈга ненадумда’’мидо’ ня’’амбиць. Пуна ханодо’ таси’ ядувна вадарць ханэйдонзь. Ӈока’’ ненэцяӈгат, хуркари’’ муӈгат ехэра ты’’ сейдо’ хаяць, я’’авла нявота хан’’ӈаць.

Нидо’ маямдамба сё мэта’’ сёдо ханаць, тарана тараць. Яна’’ тер’’ сёётэй’’ нина’’ тикахана мэць. Ямалхана хыноти’’ хавна хубта яхад Якутия’ няд товэхэ’ таняӈаханзь. Пыди’ хынобцоди’ несэяць, тэри хайнаць. Ненэця’’ тамна тараркаць.

Тэмдорта’’ терси’’ нивы’’ хань’’

Не’’ тэмдорць варедо’ мэ’’ӈа’’. Сидяӈг: А.Яптик’ тадтавы.
Не’’ тэмдорць варедо’ мэ’’ӈа’’. Сидяӈг: А.Яптик’ тадтавы.

Мел’’ ненэця’’ хуркари яёл’’ няби ӈарка сертавы манзаи мирдапиць. Сямян тарана ӈамгэм’ тэмда пирыць. Не’’ тэмдабавыдо’ тарцяць: тохоця’’, луца’ тэмбой’’, ной’’, ӈодяко’’, мадавы’’, хоба’’, пена’’. Ханяӈыдо’ похона ӈопой-сидя хардан’ турць пэрӈа’’. Тикахад ӈадьбята ханодо’ тэмдавэхэтато’ панаць ханабидо’. Тад ӈани’ тованда понда няю’ хуркари ембдяро сертаӈгу’’. Тикы’’ ӈамгэридо’ несэй сянакова’ яляхана мэтыдо’.

Невхы тотрев’ сэдора’’

Яна’’ тер’’ не’’ сэдора ёльце тенева’’. Сидяӈг: А.Яптик’ тадтавы.
Яна’’ тер’’ не’’ сэдора ёльце тенева’’. Сидяӈг: А.Яптик’ тадтавы.

Сэдорана’’ не’’ ембдяродо’ манэ’’лабтамбиць. Ханяӈыто’ ӈамгэри’’ сава ӈэвам’ тасламбиць. Тюку по’ тэвравыдо’ ёльце сомбояць, маниевари то’’олхариць. Паныдо’, сабидо’, пибидо’, ӈэбтадо’ мадавэхэ’’на, нойха’’на, ӈодякохо’’на падтавыць. Хасава’’ ӈод’’ мальцидо’, нидо’, таӈгадо’ ёльце паскояць. Мядонда’’ ненэця’’ нянандо’ тадтаӈговарин харваць.

Мядомы ненэця’’

Ты пэрти’’ сянакова’ яляхана хуркари сава нина’’ хомбиваць. Тарем’ Салехардахана Тасу’ яв’ няӈы Ӈэдя’ выӈгад товы Павел Марюй тохолко ня’’мы нямда ядабтавысь. Пыда тарем’ мась:

— Тюкон’ ядвани мальӈгана нидамзь ман’’, ӈока ненэцие’’ поӈгана школахана тохолко ня’’мы нями ядабтаӈгоданакэдм’. Няни ня’ няхар’’ юкад вата самляӈг по’’ нини’ нининзь мание’’. Саӈали Вануйто яханана’’ сава юнда пили’’ со. Таӈок по’’ тяхамба’’махадани’ манэ’’мэми’, намдавэми’ ӈока ӈэвы. Тикы’ хавна хуркари тэнз’’ ненэцие манэ’’ӈадм’. Маня’’ яханана’’ ехэрана хибяри’’ ӈэ’’ним’’. Еся ӈока ӈэхэваб’’, хуркари тарана ӈавэ хонгун. Мань тынзядами тэмдадамзь. Яханана’’ сабе тарця тынзям’ мэта яӈгу. Салехардахана сянакова’ яля’’ сава ӈэвы’’.

Фотоконкурсхад ханавы сидяӈг.
Фотоконкурсхад ханавы сидяӈг.

Тёняӈы ненэцие’’ округхад товы’’ ӈани’ танявыць. Няръяна Маркад ядэрта Юлия Алексеевна Талеева тарем’ мась:

— Маня’’ яханана’’ мале сянакова’ ялэна’’ мэйнаць, ӈадьбяни’ нябакони ня’ тонинзь. Сяхаринда Ямалхананда’’ сянакова’ ялэда’’ ӈули’’ сававна ханцеты’’. Тарем’ мань ӈока по’’ Салехардахана манзарадамзь, ихиняни теневана нини’’ манэ’’ман’ харвадамзь. Ненэцяӈгана етри’ тороватадм’, теневанами ӈока ӈэвы. Яхананда’’ ты пэрти’’ ялям’ саць харвобтадо’. Ӈани яхад туртара’’ саць ӈока. Маня’’ ӈэрм’ терӈэ харе’’ илма’’ манэ’’лабтамбива’’, ӈани тэнз’’ сидна’’ торомдамби’’. Нина’’ илам’ сававна тене поёна’’ сава ӈэ’’ним’’.

А.Яптик’ падвы


5

0

0

1

0

0



обновлено: 09:30, 30 марта 2023

Темы