Сидя сава яля | «Красный Север»
0°C

Няръяна Ӈэрм

Сидя сава яля

Си’’ив я’ тер’’ мэ’’мы ныланава’ яляхана Тасу’ яв’ няна ма’’лыць. Таняна яха’ салаба’ ниня тодо яхат товы’’ ты пэртя’’ пирдырма’ ялямдо’ мэ’’ӈаць. Пяку’’ яхат, Ензя’ тер’’, Пэ’’ няд тэвавы’’ ӈани’ танявыць. По’ тяхамбавы нидо’ едтеванзь хубтахана, ӈодь ялянда сэв тю’’у’ тана’’махаданда мальцятна’’, панытана’’ нито’ пуд мядо’’ няю’ вэрнаць. Хусувэй таня’ туртам’ палытана’’ лаха манэ’’сарӈадонзь. Пудана хадкэӈгана серкана сидна’’ лэтё тохоламби’’. Хибяхарт пуня’ нись ӈа’’.

Время для чтения ~ 6 минут


Сяхаринда ты пэртя’’ сянакова’ яляхана пили’’ нерде’ вы’ тер’’ ерво’’ нямна ядэрцеты’’. Ӈамгэ тасла я’’амна серото’ таняб’’, ӈобт’ ма’’лёвы ерво ӈопой яхад хосетыдо’. Сян яӈорэй’ тикыдо’ пюсь харад’’ помна ядэрць ни тарасету’’. Ты’ лекар’’ табеко, тохолкова’ серо, тамна ӈани тарана ӈавэ намдавандо’ е’’эмня ӈопой яхана едтесетыдо’. Тамальӈгана ӈока хибя’’ райондо’ ервхад иле харад’’, мерета еся’ хан «снегоход»‘’ нямна хонаркурӈаць. Тикадо’ хусувэй по’ тарця ӈэсеты. Ханяӈыдо’ тарана ӈавэ (пардон’’, парасин’’, ной’’, тамна ӈани’ яёло’’) ня’’марпаванзь ядэрцеты’’.

Пили’’ нюрте’’э’ турта’’ мирдаӈгурти’’ няю’ нэкалпидонзь. Нито’ еркана вы’ илаӈгана тарана ӈавэ тэмдарамбиць. Хусувэй хибяри нянанда таранам’ хоӈгусь. Паӈгалмы ни’’, мивы сян’’, толь’’ хуркариць. Ненэцие’’ поӈгана Павре Марюйм’ торомдадамзь, пыда Салехард’ няд товы Петр Худим’ пюрмы. Тикы няхаданда тынзядамда тэмдаван’ харвавы: «Тюку яхана тарця тынзяӈо мирдапада яӈгу, Петрм’ етри’ сянакова яляхана ӈатесетыва’’. Няданда тарана ӈамгэдава’’ хосетыва’’. Теда’ нява’’ нивы ту’’».

Сидяӈг: М.Яр’ тадтавы
Сидяӈг: М.Яр’ тадтавы

Пирдырма’’

Тароти сахамламбада’’ тёр’’ ӈаха’’ со’’. Тикари нёракуць ханяна мэвамдо’ таминд хоӈгур’’. Тадӈо’’ сырта’’ ненэця’’ сюребтявӈэ пирмдад’ ниня ӈамдыць. Мальцятна нидо’ нерняку пэрта’’ ненэй вадаримдо’ мэ’’ӈаць. «Мэёвна ня’’мад’’! Нёр ӈэдарамбю’’! Сеяр нёя пин’’! Маханя’! Сятаня’ нэкалт’’! Хэя’’, няна вэвананё!», — тарця вади намдорць ханяӈэхэна письӈэ ӈадартасетыдо’, та ёльцяӈгана ӈамгэм’ писедавамдо’ ёльце намдаван’ харвасетыдо’, намдбато’ пись’ тамна ӈокамзеты. Сидя яля’ сер’ таро’’мам’ мэ’’ӈадонзь, няби яляхана ситна мерця, явна ӈэда хад хибяхартм’ нись табла’’.

Нито’ хэвнякуна ярколана’’, хано санарпада’’ пирдырма’’ нито’ ирмня миӈаць. Ӈынхана енертахарт’’ танявыць. Тикыдо’ хойхана ӈацекэхэ’’ мимбада ӈын’ то’’олха нивыць ӈа’’, яӈгавыць. Пирдырман’ харвана’’ ӈока ӈэвыць, ханяӈы’’ тарця пирдырмахана нюртей мэвы’’.

Сидяӈг: М.Яр’ тадтавы
Сидяӈг: М.Яр’ тадтавы

Тасу’ яв’ тер’’ ва’’лёй

Ялянда сэв’ тю’’уна хэ’’мяхад мал’ ӈэбато’ ненэця’’ сцена’ няю’ вэрналыдаць. Таняна ехэрана ӈоб’’ мэкад сер’’ пэӈгуць, харо ня’’амбада’’ ненэця’’ ма’’лыць. Пыдо’ ӈаябад халям’ ясьпа Россияна’’ рекордм’ сертавандаць. Тикы серм’ Станислав Яр тидхалембавы: «Пирдырмахана ясьпаванда халэ ӈахакуд хар’’на’’ хобанъянаць. Тарем’ ниб’’на’’ серта ӈокам’ ни’’ ясят’’, ӈадьбята ӈахакуд нядэйнаць. Ненэця’’ харе’’ хародо’ мэта’’. Хусувэдо’ тасламбида сяӈокм’ серта пирта, ӈокам’ ясьпата ханяцей сава ӈэӈгу. Нерня’ ха’’амвы ӈуда’ терм’ ня’’маӈгу. Пуна’ хонаркода яӈгова’ е’’эмня халэна’’ падарцавэй ненэцяӈгат тэмдэйнаць».

Ненэсяри халэ ясьпа пявандо’ мальӈгана ӈамгэ’ пиркана нёхоӈгана ненэцяӈгат хал’’ я’’авлысь. Ненэйвана панытана’’, мальцятна’’ тыхынана’’ то’’олхаць. Хэвханандо’ ӈэда халэ ӈани няхато’ мипа нидонзь ӈэдарамбю’’. Ясьтанаха’’на тамна индё харвабцовна нядаӈгода’’ манзараць. Пыдо’ мале ясьмы халэ нензо пад’ мю’ ма’’ламбидонзь, ӈокдамда тасламбиць, пуна техэ ӈока нито’ понд’ салаба толь’ ни’ вабтпидонзь. Тяхасовна манзара’’махадандо’ ӈокханда юр’’ тет ю’’ кила халям’ ясьмы’’. Нерцюбт’ хибяхарт таӈок ӈаябад халям’ нивы ясьпю’’. Тикыдо’ няхар’’ юр’’ кыла халяхад сертавыдо’. Сямянхат ӈока халям’ (16,5 килам’) Татьяна Марьик ясьмысь. Пыда тарем’ мась: «Мань илни саиркана етри’ яля’ няю’ ӈэда серк’’ енана ненэцяндм’. Си’’ми хонравандо’ мальӈгана пуня’ нидамзь ӈа’. Вэсакоми хардами тэрась, харта силӈадась. Тадтикахад си’’ми нерня’ мяни тер’’ сахамламбиць. Ня’’амвы ӈудани тер харе’’ манзаяханани ёльце тараӈгу».

Пуна’ Тасу’ яв’ тер’’ ва’’лёй ӈэвамдо’ манэ’’лабта’’махадандо’ ясьмы халэдо’ сянакова’ ялян’ товы ненэцие’’ помна тяръядонзь.

Сидяӈг: М.Яр’ тадтавы
Сидяӈг: М.Яр’ тадтавы

Тыдо’ мере’’ӈа’’

Ненэйвана ты’’ ӈэхэна ӈэдалёрмам’ ӈатець. Тюку по’ сидя сер’ ӈэдалё пирдырӈаць. Нюрте’’э’ мал’ ӈобкана харад’ няю’ мандалӈэ нито’ ирмня ӈэдалэйдаць. Хасава’’ юр’’ мян ӈэдалёда нидо’ нертемба няваталаӈго мандалӈэ нуна ненэцие’’ няю’ выркадаць. Ханяӈы’’ ӈылекавна тыдо’ харебидонзь. Сававна тасла’’махад тикы сэбинена’’, нидо’ нертемба товы’’ ненэцие ӈэдалевам’ нивэдо’ тола’’, нерденадо’ ёльцянда таль’’ мер’ ӈэдалавы’’, няхандо’ сыраць ӈани нида пунда нэкалмэдо’. Пуна’ яӈорэй’ пырдари’ танета пядонзь. Нито’ нерня Кирилл Лапсуй ӈадимясь. Нянда пуд Прокопий Яр ӈэвысь. Няхаромдэйдо’ Василий Вануйто ӈэвысь.

Тикы нито’ пуд няби яляхана сидлад’’мана ӈэдалёрӈаць. Ты’’ ӈэхэ’’на пирдырманда’’ тыдо’ ӈобт ма’’ла’’махадандо’ мандалӈэ наволпа тэврамбидо’. Хахая’ ӈэда мяд’ ядхана яркыбидо’. Ханяӈы’’ ӈэдалё мэ’’манда тыдо’ буран’ ханхана пэмба тэврамбидо’. Ханото’ тёндер’’ ёльце пирця’’, тыто’ ӈардан’ мивы’’.

Сидяӈг: М.Яр’ тадтавы
Сидяӈг: М.Яр’ тадтавы

Автор: М.Яр’ падвы


0

0

0

0

0

0



Темы