Ябда илева - ӈарка сер’’ | «Красный Север»
0°C

Няръяна Ӈэрм

Ябда илева - ӈарка сер’’

Пыда харта индя сер’ иле, хибярихи’’ ӈока савам’ сертаби, мюняд ялкадарӈа. Тарця ӈэвамда сян’ по’’ тяхана ядабтабнани’ хамедавась.

Время для чтения ~ 4 минуты


Анна Фёдоровна Ардеева — иӈудота, сядота вындер некоця, тенад тамна пирибцядарев’ хусувэй серкана мерецеты. Ӈопой яхана хасенавам’ ехэра, пили’’ ӈамгэхэвм’ пэрӈа. Пудана няхар’’ по’’ вэсаконда ня’ Несьхана илеӈаха’. Хой’ якоцянди’ нямна иди’ няркна. Тев’ ёльцяӈгана таӈы ялэ ӈатенаӈаха’, хоян’ хантаӈаха’. Лимбика якоцяхана та’ ямбан мяд’ терсавэй илеӈгуху’.

Харе’’ ныхыхына’’ енась нерня’ миӈава’’

— Илевава’’ вэва ни ӈа’’, ӈопой яхана нива’’ ӈамдю’’, — ванерабтёсь Анна лахана. — Хуркари’’ сер’’ танясеты’’, ханяна маймбаӈгун’, ханяна сацьри’’ сава ни ӈэӈгу’’. Тарем’ ӈэб’’нанда ӈод’’ хусувэй ӈамгэ тасламбада. Нина’’ нядаба, нясъюмба илева’’, хусувэй серт’ ивъер’ сырӈава’’. Ӈопой мяд’ тер’’ сава’’ ӈэя’’, мал’’ нина’’, перенина’’ сенз’’ ӈэя’’. Не нюхуюни’ — сава нядаӈгодини’. Тедари’ пыди’ тоходанаӈаха’, вэсакон’ ня не нюкцини’ нядабини’.

Анна харта еркарада — Латышева, Канинской выӈгана соявы. Нисяда, небяда илеванди’ ямбан’ «Северный полюс» колхозхана тэхэ’’на манзаравэхэнзь. Нисядо’ хусувэй серт’ мэёвна сырта ненэць’. Матдомдэй ӈэсым’ ӈудахананда ня’’амбидась, ӈока хасава ӈацекым’ хой’ манзаяха’’ тохолавысь. Пухуцянда ня мат’’ нюмди’ вадаӈаханзь, ханяӈыдо’ тенад харто’ явнандо’ мюсерӈа’’. Канин’ выӈгана Латышев’ хасава ню Михаил’ мяд’ терсавэй тыдо’ лэтамби’’, нюдяко не нюда Екатерина Шубина ӈани’ тэхэ’’на мэ.

Мята тер’’ нямна лахана

Сидяӈг: М. Яр’ тадтавы
Сидяӈг: М. Яр’ тадтавы

— Мани’ сидя нюми’, сидя не ӈацекэхэ’. Ӈаркаюм’ Архангельскхана тоходана, нюдякоми’ Няръяна маркана. Пыди’ мале нисянди’, небянди’ мякад хаяханзь, — нями лахана. — Нюхуюни’ вадэйни’, хардахана илени’, таӈгаркани’, тарем’ ӈод’’ тэри нини’ ӈамдю’’. Сырэй ёльцяӈгана сэдорасетыдм’, ӈэрёйӈэ хэсь надорцетыдм’, пени, ты’’ хоб напаӈгудм’. Сэдорава’ е’’эмня хусувэй таранадами хамедабасетыдм’. Выӈгана илена хибяри хусувэй серкана харта ёльцяда таня. Не тикым’ сававна теневада.

Нюдя ӈэвани мальӈгэхэд небяни хэвхана сэдора тухудамзь. Сырцетыдм’, ханзер’’ небякоми манзара. Сэвни’’ мэцетыдм’, тарцям’ маниесь, ихинани манзетыдм’, ёльцянда тэвась мань ӈод’’ тамбир’ паской ӈавэ сэдыбаӈгудм’. Сэдорава — сямян харвабтана серми. Хусувэй яля’ сэдорасетыдм’.

Мяд’ тер’’ нини’’ ембапидм’, ӈани ненэцие’’ е’’эмня ӈани’ манзарасетыдм’. Сава’’, ӈоба’’, мальця’’, тобак’’, пива’’, бурка’’, тапка’’ ӈэсеты’’, хибяхана ӈамгэ’’ тара’’, тикыдо’ сертасетыдм’.

Вэсакоми ӈока по’’ ямбан’ ты пэртяӈэ тарась, хойхана мюсерӈанинзь, теда’ няхаромдэй по’ хардахана илени’. Вэсакоми нита хорови пэрӈа. Хардахана иленаха’’ молока’ ӈаварм’ тэврамби. Пыда нида нядаби, хасенавам’ ехэрана хибяри, пили’’ манзаядамда хоӈгу. Ханяӈэхэна хоян’ тэворцетыни’, ты пэртя’’ нини’’ няда тарабнанда, хэсетыни’. Тэри нини’’ хэвхана мюсерцетыни’, ихина ёльце сава ӈэсеты. Ӈопой яхана сидни’ ӈамгэхэрт ни ня’’амбю’’, тарана ӈаворини’ ма’’лаӈгуни’, ӈэдалаӈгуни’. Тарця серкана таӈгани’, — Анна Федоровна мась.

Хойхана илева — ивнанда ӈэда ил’

Сидяӈг: М. Яр’ тадтавы
Сидяӈг: М. Яр’ тадтавы

Школамда ёльце’’махаданда Анна Санкт-Петербурган’ Герцен’ нювм’ нюбета институтан’ тоходанаванзь хэвы, тохолкодаӈэ таняна тет по’’ ямбан’ тохолковы. Ӈоб’ мальӈгана каникулка’’ мяканда тэвы’’, небяюта, нисяюта хэван’ мяканда товы. Таняна сава нямда ядабта, Фёдор Ардеев армияхад товы, мале ты пэртяӈэ манзаравы. Ниди’ таняна ховэхэ’, тюнди’ ваерась, ӈобкана илелъяханзь… Тикахад саварка нянанда яӈгударха. Тев’ ёльцянд’ сян юд’ мян по’’ ваера’’. Анна Фёдоровна, Фёдор Егорович Ардеевха’ сававна илеӈаха’. Тад’ нерня’ ӈод’’ тарем’ ӈэя! Тамна ӈока по’’ ямбан’ маймбась, ябда илеяха’!

Автор: Юлия Талеева’ падвы


1

0

0

0

0

0



Темы